Archief | juni 2016

Allochtone en autochtone kruiden en groenten deel 3

DSC_1014[2]Dit is dus een Duitser. De Rotkäppchen trosroos om precies te zijn. Gemene dorens heeft ze zeker en dat heeft Frans Jan geweten die haar hier naar Deest heeft helpen verhuizen. De mooie venijnige vrouwe kraste hem terloops diep open en dat zal altijd een litteken blijven. Zijn mopperende doodswens ten spijt staat ze ook dit jaar weer prachtig te stralen!

Vroeger hadden wij thuis een Engelse dame genaamd Madam Isaac pereire, een prachtige propvolle geurende bourbonroos. Heerlijk om mijn neus in die bedwelmende knoppen te duwen. Wist je dat de standaard rozen uit de supermarkt meestal uit Afrika en andere verre landen komen? Zij hebben er dus al een vliegreisje opzitten als ze hier in Nederland aankomen.

In het begin van dit stukje vroeg ik me af of hutspot misschien uit Brazilië kwam. Hutspot is Spaans.

Stamppot, vaak ook hutspot, of hutsepot genoemd, is al honderden jaren een geliefd Hollands wintergerecht. In de nacht van 2 op 3 oktober 1574, liet de Prins van Oranje de dijken van Holland doorsteken. De Geuzenvloot kon toen de Spaanse bezetters in het nauw drijven. De Spaanse troepen staakten daarop het beleg van de stad Leiden en verlieten halsoverkop hun kamp, waarbij ze hun zojuist klaargemaakte gerecht achterlieten: fijngestampte wortelen, uien en pastinaken. (Aardappels waren er toen nog niet.) De uitgehongerde Leidenaren wisten niet hoe snel ze het eten moesten opeten en gaven het gerecht de naam hutspot. Nog altijd vieren de bewoners van Leiden elk jaar op 3 oktober het Ontzet van Leiden en eten daarbij traditioneel hutspot.

Allochtone of autochtone Kruiden deel 2

DSC_0990[1]

Zie je dat gele plekje in het midden? De paardenbloem maakt het grasveld rommelig en daardoor wordt hij fanatiek bestreden door veel tuinierders. Jammer want de wortel verbetert de spijsvertering en stabiliseert je bloedsuikerspiegel. Hetzelfde stofje zit in de witlof!

Witlof, groenlof, roodlof en andijvie zijn familie van elkaar. Zij zijn door de Arabieren naar Europa gekomen. Van de witlof wordt ook gezegd dat een Belgische boer het ontdekte doordat hij wortelpennen van andijvie in zijn kelder vergeten was. Armoe maakt dat je al gauw iets probeert te eten. De witte uitlopers vond hij lekker en ik hoop maar dat hij daardoor rijk is geworden.

Alle sla soorten zijn ontstaan uit de kompassla (Lactuca serriola). Dat was een steppeplant uit het Middellandse zee gebied en Azië. Sla, zoals wij het nu eten is pas na de tweede wereldoorlog bij ons bekend geworden. En op de sla doen Hollanders graag een tomaatje. Tomaat is een zusje van de aardappel. Net als bij aardappels zijn alle delen van de plant giftig, behalve de vruchten. De oorsprong van de tomaat ligt in Zuid-Amerika. In het Andesgebergte komen nog steeds verschillende wilde varianten van de oertomaat voor. Ze zijn heel klein. Waarschijnlijk cultiveerden de Indianen de tomaat al duizenden jaren. Denk nooit dat iets natuurlijks minder heftig kan werken dan moderne geneeskunde, de heftigste vergiften komen nog steeds van planten!

Stok en Snijbonen zouden uit Zuid-Amerika komen en via blanke kolonisten werd de eetgewoonte van courgettes door de Indianen in de westerse wereld ingevoerd. De courgettes hielden we maar de Indianen werden over de kling gejaagd. Zij reinigde al rituele plekken met smeulende salie bladeren lang voordat wij iets deden met die kennis.

 

Oogst aan allochtone en autochtone kruiden

DSC_1004[2]

Hoe Hollands zijn onze Hollandse groenten en kruiden eigenlijk? Bijvoorbeeld boerenkool? Dat is toch echt Hollands? En dampende hutspot komt toch niet uit Brazilië?

Ik heb het uitgezocht met een verrassend resultaat: er zijn maar heel weinig autochtone groenten en kruiden. Maar waar komen al die groenten en kruiden dan precies vandaan?

Deel 1 van 3: Voor de jaartelling aten de stammen die hier woonden maar een paar koolsoorten. Men at vlees, vis, granen en kool met plaatselijke kruiden, uit stoofpotten. De Romeinen brachten variatie door met hun legers groenten en kruiden naar onze streken te brengen. Zij kenden groenten uit landen als Iran, Irak, India, Marokko en allerlei verre oorden.

Knoflook komt uit Siberië en wordt in Azië al eeuwen gebruikt. Om te groeien heeft knoflook een koudeperiode nodig. Grieken en Romeinen waren ervan overtuigd dat knoflook extra kracht gaf en ze aten er flink van, voor ze ten strijde trokken. Hele legers vielen al om van hun adem. In de Koran, Bijbel en Talmoed wordt de knoflook geprezen: ‘Eet regelmatig knoflook, het heldert de geest op, versterkt de mannelijkheid en verdrijft darmparasieten.’

Maar de pet moet af voor de ui. Uien dienen met groot respect behandeld te worden want het is een van de meest belangrijke voedingsproducten. Wat is het leven zonder de ui? Iedereen eet ze. Ze komen uit de streek van Iran tot West-Pakistan en het aangrenzende zuidelijk Rusland. Van daaruit is de uienteelt verspreid zijn in oostelijke en westelijke richting en nu over de hele aardbol. Rara, wat ik vanavond weer ga eten.